گرانول و موارد مصرفی آن
مروزه در صنعت محصولات بسیاری تولید میشوند که برای تهیهی آنها از مواد اولیه استفاده میشود. مواد اولیهی مورد نیاز برای برخی تولیدات، با قیمت بالایی تهیه میشود. زیرا این مواد اولیه یا به صورت فراوان در طبیعت وجود ندارند و یا برای تهیهی آنها به هر دلیلی زحمت زیادی کشیده شده است. رشد صنعت بازیافت یکی از راههایی است که باعث ارزان شدن قیمت مواد اولیه میشود. صنعت بازیافت به ویژه برای موادی مانند شیشه، پلاستیک و کاغذ اهمیت فراوان دارد و سبب صرفهجویی در منابع اولیه و کاهش هزینهها میگردد. در این مقاله قصد داریم به کاربردهای گرانول در صنعت به عنوان یک منبع بازیافت پلاستیک برای برخی از تولیدات بپردازیم.
گرانول چیست ؟
گرانول نوعی از ساختار است که در پلیمرها وجود دارد. ساختار گرانول به صورت دانه دانه بوده که در تولید بسیاری از مواد پلاستیکی کاربرد دارد. در واقع گرانولها به شکل دانههای گلولهای شکل هستند که برای تولید مواد مختلف به اشکال مختلف در میآیند. در واقع جنس مولکولی گرانولها هر نوع پلاستیکی میتواند باشد اما ساختار گرانول فقط به نوع خاصی اطلاق میگردد که شکل گلولهای داشته باشد. برای روشنتر شدن موضوع میتوانید تکهای خمیر را به عنوان مثال در نظر بگیرید. این خمیر چه خمیر نان باشد و چه خمیر بازی و یا هر خمیر دیگری، تفاوتی ندارد؛ چیزی که مهم است آن است که یک قالب کوچک کروی داشته باشید تا بتوانید آن خمیر را به صورت دانههای کروی شکل در بیاورید. مفهوم این مثال به خوبی ساختار گرانول را در ذهن مجسم میکند.
گرانول چه کاربرد هایی دارد ؟
یکی از مهمترین کاربردهای گرانولسازی در صنعت، استفادهی مجدد از ضایعات پلاستیکی در تولید محصولات جدید است. مواد پلاستیکی درصد زیادی از حجم زبالههای تولیدی در سطح جهان را به خود اختصاص میدهند. لاستیکهای فرسودهی خودرو یکی از مهمترین ضایعات پلاسیتکی هستند که در سطح وسیع قابل مشاهدهاند و حجمی گستردهای با چند هزار تن را تشکیل میدهند. این مواد اگر به صورت مجدد وارد فرآیند تولید شوند، هم مشکلات زیست محیطی از بین میرود و هم در تأمین منابع اولیهی محصولات صنعت، صرفهجویی زیادی خواهد شد. همچنین از گرانولها برای تولید بخشهای پلاستیکی بعضی از دستگاهها مانند تلفن و لوازمالتحریر استفاده میشود. برای تولید بسیاری از محصولات پلاستیکی لزومی برای استفاده از پلاستیکهای دست اول که تهیهی آنها مستلزم صرف هزینهی بالایی است، وجود ندارد. به عنوان مثال پلاستیکهایی که در تولید کفش به ویژه در بخشهای میانی و کف آن به کار میروند از این دستهاند. یکی از نکات مهم برای ساخت گرانول توجه به درصد استحکام و میزان دوام آنهاست. گرانولهایی که در هنگام ساخت از کیفیت بالا برخوردار نباشند، در هنگام تولید محصول ممکن است فرآیند تولید را مختل کرده و ساخت محصولات را با مشکل مواجه سازند. گرانول در صنعت برق نیز کاربرد گستردهای دارد. کابلهای ضخیم نیاز به روکشهای پلاستیکی ایمن دارند و گرانول در ساخت این روکشها مورد استفاده قرار میگیرد. صندلیهای پلاستیکی از دیر موادی هستند که توسط گرانول ساخته میشوند. همچنین جدولهای پلاستیکی و تانکرهای پلاستیکی آب درصد بسیار بالایی از پلاستیک را در تولید به خود اختصاص میدهند؛ بنابراین اگر قرار باشد از مواد دست اول در ساخت این گونه محصولات استفاده شود، هزینههای زیادی باید صرف منابع اولیه شود؛ این در حالی است که در استفاده از منابع بازیافتی پلاستیک و گرانولسازی از آنها محدودیت خاصی وجود ندارد. کاربرد دیگر گرانول ساخت مواد PVC است که در تولید محصولات PVC به ویژه کابینتها و کمدها مورد استفاده قرار میگیرد.
۱-کاربرد گرانول پلی اتیلن (PE)
گرانول پلی اتیلن (PE) نوعی از پلیمر هاست. این پلیمر جزء پر مصرف ترین پلیمرها در دنیا است که به ۳ دسته کلی پلی اتیلن سبک (LDPE)، پلی اتیلن سنگین (HDPE)و پلی اتیلن سبک خطی (LLDPE) تقسیم می شود.
۱-پلی اتیلن سبک (LDPE): برای تولید انواع قطعات پلاستیکی انواع لوله های پلی اتیلن، ورق های پلیمری، الیاف، فیلم های بسته بندی مواد، کسیه ها پلاستیکی و … استفاده می شود.
۲-پلی اتیلن سنگین(HDPE): از این پلی اتیلن برای ساخت قطعات ماشین های صنعتی، لباس ها مخصوص، پوشش ضد گلوله استفاده می شود.
۳-پلی اتیلن سبک خطی(LLDPE): از پلی اتیلن خطی با چگالی پایین (LLDPE) در ساخت روکش کابل های برق و مخابرات، انواع پوشش ها و فیلم های محافظ و قطعات پلاستیکی استفاده می شود.
۲-کاربرد گرانول پلی پروپیلن (PP)
گرانول پلی پروپیلن (PP) نوعی پلیمر دانه دانه بوده که اغلب به صورت گلوله ای شکل در بازار عرضه می شود. امروزه بیشترین مصرفی که از این ماده میشود در صنعت مواد پلاستیکی است.
قالب گیری تزریقی اصلی ترین صنعت استفاده از گرانول (PP) و دومین حوزه کاری مربوطه صنایع الیاف سازی است. البته از این ماده برای ساخت جعبه های با دوام، قاب دستگاه های صوتی و تصویری، تورهای ماهیگیری، بطری های مایعات، اسباب بازی و…. استفاده می شود.
۳- گرانول پلی استایرن
گرانول پلی استایرن متشکل از دانه های گرد و ریز پلی استایرن است که جهت تولید محصولات، حرارت می بیند. بخشی از گرانول های پلی استایرن موجود در بازار، حاصل از مواد بازیافتی است.
در حال حاضر گرانول پلی استایرن موجود در بازار بر ۳ دسته معمولی و مقاوم و انبساطی تقسیم بندی می شود.
- گرانول معمولی و کاربرد های آن
از پر مصرف ترین گرانول ها، می توان به این دسته اشاره کرد. این ماده در بازار داخل به نام کریستال خرید و فروش می شود. از این گرانول در تولید لوازم الکترونیکی، اسباب بازی، عایق های برودتی و لوازم ورزشی استفاده می شود. - گرانول پلی استایرن مقاوم و کاربرد های آن
نوع مقاوم این گرانول در بازار داخل به نام هایمپک (HIPS) شناخته می شود. از این مدل در ساخت بدنه یخچال و فریزر و همچنین ساخت ظروف یکبارمصرف استفاده می شود. - گرانول پلی استایرن انبساطی کاربردهای آن
از دیگر انواع گرانول پلی استایرن، مدل انبساطی آن است که در بازار به نام یونولیت شناخته می شود. مهم ترین کاربرد گرانول پلی استایرن انبساطی، استفاده در تولید بلوک های پلاستفرم است که به عنوان عایق - های حرارتی و صوتی در صنعت ساختمان سازی استفاده می شود.
۴-گرانول پلی اتیلن ترفتالات (PET)
پلی اتیلن ترفتالات پرکاربرد ترین پلیمر ترموپلاستیک در جهان است و در صنعت نساجی این پلیمر به نام تجاری پلی استر شناخته می شود.
خواص فیزیکی و شیمیایی ویژه PET مانند استحکام مکانیکی بالا، استحکام اتصالات، شفافیت، وزن سبک و بی خطر بودن آن از نظر سمیّت سبب شده است که به طور گسترده در ساخت فیلم های عکاسی، بطری های پلاستیکی و الیاف به کار رود، هم چنین در تهیه الیاف پیوستهBCF و نخ صنعتی کاربرد دارد.
۵-گرانول ABS
پلیمر ABS از مهم ترین و پرکاربردترین پلیمرهایی است که به صورت تجاری تولید می شود و به ۲ گروه سیاه و شیری رنگ تقسیم می شود. این گرانول از جمله محصولات ارزان قیمت بازار است که به علت دارا بودن خواص متعادل حرارتی، شیمیایی و مکانیکی کاربرد های گسترده ای در بازار دارد.
کاربرد اصلی ABS در ساخت قطعات بدنه خودرو و صنایع خودرو سازی است. از دیگر کاربرد ها آن می توان موارد زیر را نام برد: ساخت قطعات خودرو مانند داشبورد، سپر خودرو، کمربند ایمنی، روکش درب ها؛ ساخت تلفن، تولید قطعات تزریقی و صنایع آبیاری و…
۶-گرانول PVC
گرانول PVC یکی از تقسیمات مهم فرآوردههای پلیمری است که در صنایع مختلفی که در ادامه معرفی خواهند شد، کاربرد فراوانی دارد.
گرانول PVC نرم و گرانول PVC سخت
گرانولهای PVC به طور کلی در ۲ دسته جای میگیرند؛ گرانول PVC نرم که شامل انواع گرانولها کابلی، کفشی، خودرویی، تجهیزات پزشکی، شلنگی و… میشود و همچنین گرانول PVC سخت که در چرخه تولید لوله و اتصالات به کار میرود، از PVC خشک یا سخت در جهت تولید چارچوب های درب و پنجره، کارت های اعتباری، لوله های آبرسانی، کف پوش ها، ورق هایPVC و… استفاده می شود.
انواع کاربرد های گرانول ها نرم
- کیسه های پلاستیکی
- قوطی ها و قطعات پلاستیکی
- روکش کابل و شبکه برق و مخابرات
- انواع شلنگ ها
- مواد اولیه دمپایی و کفی کفش
- مواد اولیه کف پوش ماشین
انواع کاربرد های گرانول سخت
- لوله های آب و فاضلاب
- از مواردی که در آن گرانول PVC استفاده می شود، زهوار ها پنجره های ساختمانی است.
- مواد اولیه آسفالت و بتن
- -تولید پنجره های PVC
- کارت ها اعتباری
- ساخت فیلم PVC جهت تولید تزیینات داخلی منزل
گرانول و موارد مصرفی آن
مروزه در صنعت محصولات بسیاری تولید میشوند که برای تهیهی آنها از مواد اولیه استفاده میشود. مواد اولیهی مورد نیاز برای برخی تولیدات، با قیمت بالایی تهیه میشود. زیرا این مواد اولیه یا به صورت فراوان در طبیعت وجود ندارند و یا برای تهیهی آنها به هر دلیلی زحمت زیادی کشیده شده است. رشد صنعت بازیافت یکی از راههایی است که باعث ارزان شدن قیمت مواد اولیه میشود. صنعت بازیافت به ویژه برای موادی مانند شیشه، پلاستیک و کاغذ اهمیت فراوان دارد و سبب صرفهجویی در منابع اولیه و کاهش هزینهها میگردد. در این مقاله قصد داریم به کاربردهای گرانول در صنعت به عنوان یک منبع بازیافت پلاستیک برای برخی از تولیدات بپردازیم.
گرانول چیست ؟
گرانول نوعی از ساختار است که در پلیمرها وجود دارد. ساختار گرانول به صورت دانه دانه بوده که در تولید بسیاری از مواد پلاستیکی کاربرد دارد. در واقع گرانولها به شکل دانههای گلولهای شکل هستند که برای تولید مواد مختلف به اشکال مختلف در میآیند. در واقع جنس مولکولی گرانولها هر نوع پلاستیکی میتواند باشد اما ساختار گرانول فقط به نوع خاصی اطلاق میگردد که شکل گلولهای داشته باشد. برای روشنتر شدن موضوع میتوانید تکهای خمیر را به عنوان مثال در نظر بگیرید. این خمیر چه خمیر نان باشد و چه خمیر بازی و یا هر خمیر دیگری، تفاوتی ندارد؛ چیزی که مهم است آن است که یک قالب کوچک کروی داشته باشید تا بتوانید آن خمیر را به صورت دانههای کروی شکل در بیاورید. مفهوم این مثال به خوبی ساختار گرانول را در ذهن مجسم میکند.
گرانول چه کاربرد هایی دارد ؟
یکی از مهمترین کاربردهای گرانولسازی در صنعت، استفادهی مجدد از ضایعات پلاستیکی در تولید محصولات جدید است. مواد پلاستیکی درصد زیادی از حجم زبالههای تولیدی در سطح جهان را به خود اختصاص میدهند. لاستیکهای فرسودهی خودرو یکی از مهمترین ضایعات پلاسیتکی هستند که در سطح وسیع قابل مشاهدهاند و حجمی گستردهای با چند هزار تن را تشکیل میدهند. این مواد اگر به صورت مجدد وارد فرآیند تولید شوند، هم مشکلات زیست محیطی از بین میرود و هم در تأمین منابع اولیهی محصولات صنعت، صرفهجویی زیادی خواهد شد. همچنین از گرانولها برای تولید بخشهای پلاستیکی بعضی از دستگاهها مانند تلفن و لوازمالتحریر استفاده میشود. برای تولید بسیاری از محصولات پلاستیکی لزومی برای استفاده از پلاستیکهای دست اول که تهیهی آنها مستلزم صرف هزینهی بالایی است، وجود ندارد. به عنوان مثال پلاستیکهایی که در تولید کفش به ویژه در بخشهای میانی و کف آن به کار میروند از این دستهاند. یکی از نکات مهم برای ساخت گرانول توجه به درصد استحکام و میزان دوام آنهاست. گرانولهایی که در هنگام ساخت از کیفیت بالا برخوردار نباشند، در هنگام تولید محصول ممکن است فرآیند تولید را مختل کرده و ساخت محصولات را با مشکل مواجه سازند. گرانول در صنعت برق نیز کاربرد گستردهای دارد. کابلهای ضخیم نیاز به روکشهای پلاستیکی ایمن دارند و گرانول در ساخت این روکشها مورد استفاده قرار میگیرد. صندلیهای پلاستیکی از دیر موادی هستند که توسط گرانول ساخته میشوند. همچنین جدولهای پلاستیکی و تانکرهای پلاستیکی آب درصد بسیار بالایی از پلاستیک را در تولید به خود اختصاص میدهند؛ بنابراین اگر قرار باشد از مواد دست اول در ساخت این گونه محصولات استفاده شود، هزینههای زیادی باید صرف منابع اولیه شود؛ این در حالی است که در استفاده از منابع بازیافتی پلاستیک و گرانولسازی از آنها محدودیت خاصی وجود ندارد. کاربرد دیگر گرانول ساخت مواد PVC است که در تولید محصولات PVC به ویژه کابینتها و کمدها مورد استفاده قرار میگیرد.
۱-کاربرد گرانول پلی اتیلن (PE)
گرانول پلی اتیلن (PE) نوعی از پلیمر هاست. این پلیمر جزء پر مصرف ترین پلیمرها در دنیا است که به ۳ دسته کلی پلی اتیلن سبک (LDPE)، پلی اتیلن سنگین (HDPE)و پلی اتیلن سبک خطی (LLDPE) تقسیم می شود.
۱-پلی اتیلن سبک (LDPE): برای تولید انواع قطعات پلاستیکی انواع لوله های پلی اتیلن، ورق های پلیمری، الیاف، فیلم های بسته بندی مواد، کسیه ها پلاستیکی و … استفاده می شود.
۲-پلی اتیلن سنگین(HDPE): از این پلی اتیلن برای ساخت قطعات ماشین های صنعتی، لباس ها مخصوص، پوشش ضد گلوله استفاده می شود.
۳-پلی اتیلن سبک خطی(LLDPE): از پلی اتیلن خطی با چگالی پایین (LLDPE) در ساخت روکش کابل های برق و مخابرات، انواع پوشش ها و فیلم های محافظ و قطعات پلاستیکی استفاده می شود.
۲-کاربرد گرانول پلی پروپیلن (PP)
گرانول پلی پروپیلن (PP) نوعی پلیمر دانه دانه بوده که اغلب به صورت گلوله ای شکل در بازار عرضه می شود. امروزه بیشترین مصرفی که از این ماده میشود در صنعت مواد پلاستیکی است.
قالب گیری تزریقی اصلی ترین صنعت استفاده از گرانول (PP) و دومین حوزه کاری مربوطه صنایع الیاف سازی است. البته از این ماده برای ساخت جعبه های با دوام، قاب دستگاه های صوتی و تصویری، تورهای ماهیگیری، بطری های مایعات، اسباب بازی و…. استفاده می شود.
۳- گرانول پلی استایرن
گرانول پلی استایرن متشکل از دانه های گرد و ریز پلی استایرن است که جهت تولید محصولات، حرارت می بیند. بخشی از گرانول های پلی استایرن موجود در بازار، حاصل از مواد بازیافتی است.
در حال حاضر گرانول پلی استایرن موجود در بازار بر ۳ دسته معمولی و مقاوم و انبساطی تقسیم بندی می شود.
- گرانول معمولی و کاربرد های آن
از پر مصرف ترین گرانول ها، می توان به این دسته اشاره کرد. این ماده در بازار داخل به نام کریستال خرید و فروش می شود. از این گرانول در تولید لوازم الکترونیکی، اسباب بازی، عایق های برودتی و لوازم ورزشی استفاده می شود. - گرانول پلی استایرن مقاوم و کاربرد های آن
نوع مقاوم این گرانول در بازار داخل به نام هایمپک (HIPS) شناخته می شود. از این مدل در ساخت بدنه یخچال و فریزر و همچنین ساخت ظروف یکبارمصرف استفاده می شود. - گرانول پلی استایرن انبساطی کاربردهای آن
از دیگر انواع گرانول پلی استایرن، مدل انبساطی آن است که در بازار به نام یونولیت شناخته می شود. مهم ترین کاربرد گرانول پلی استایرن انبساطی، استفاده در تولید بلوک های پلاستفرم است که به عنوان عایق - های حرارتی و صوتی در صنعت ساختمان سازی استفاده می شود.
۴-گرانول پلی اتیلن ترفتالات (PET)
پلی اتیلن ترفتالات پرکاربرد ترین پلیمر ترموپلاستیک در جهان است و در صنعت نساجی این پلیمر به نام تجاری پلی استر شناخته می شود.
خواص فیزیکی و شیمیایی ویژه PET مانند استحکام مکانیکی بالا، استحکام اتصالات، شفافیت، وزن سبک و بی خطر بودن آن از نظر سمیّت سبب شده است که به طور گسترده در ساخت فیلم های عکاسی، بطری های پلاستیکی و الیاف به کار رود، هم چنین در تهیه الیاف پیوستهBCF و نخ صنعتی کاربرد دارد.
۵-گرانول ABS
پلیمر ABS از مهم ترین و پرکاربردترین پلیمرهایی است که به صورت تجاری تولید می شود و به ۲ گروه سیاه و شیری رنگ تقسیم می شود. این گرانول از جمله محصولات ارزان قیمت بازار است که به علت دارا بودن خواص متعادل حرارتی، شیمیایی و مکانیکی کاربرد های گسترده ای در بازار دارد.
کاربرد اصلی ABS در ساخت قطعات بدنه خودرو و صنایع خودرو سازی است. از دیگر کاربرد ها آن می توان موارد زیر را نام برد: ساخت قطعات خودرو مانند داشبورد، سپر خودرو، کمربند ایمنی، روکش درب ها؛ ساخت تلفن، تولید قطعات تزریقی و صنایع آبیاری و…
۶-گرانول PVC
گرانول PVC یکی از تقسیمات مهم فرآوردههای پلیمری است که در صنایع مختلفی که در ادامه معرفی خواهند شد، کاربرد فراوانی دارد.
گرانول PVC نرم و گرانول PVC سخت
گرانولهای PVC به طور کلی در ۲ دسته جای میگیرند؛ گرانول PVC نرم که شامل انواع گرانولها کابلی، کفشی، خودرویی، تجهیزات پزشکی، شلنگی و… میشود و همچنین گرانول PVC سخت که در چرخه تولید لوله و اتصالات به کار میرود، از PVC خشک یا سخت در جهت تولید چارچوب های درب و پنجره، کارت های اعتباری، لوله های آبرسانی، کف پوش ها، ورق هایPVC و… استفاده می شود.
انواع کاربرد های گرانول ها نرم
- کیسه های پلاستیکی
- قوطی ها و قطعات پلاستیکی
- روکش کابل و شبکه برق و مخابرات
- انواع شلنگ ها
- مواد اولیه دمپایی و کفی کفش
- مواد اولیه کف پوش ماشین
انواع کاربرد های گرانول سخت
- لوله های آب و فاضلاب
- از مواردی که در آن گرانول PVC استفاده می شود، زهوار ها پنجره های ساختمانی است.
- مواد اولیه آسفالت و بتن
- -تولید پنجره های PVC
- کارت ها اعتباری
- ساخت فیلم PVC جهت تولید تزیینات داخلی منزل